ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH KHÁNH HÒA - KHANH HOA PORTAL

Năm 2019, tỉnh Khánh Hòa tiếp tục triển khai thực hiện công tác phòng, chống HIV/AIDS theo các mục tiêu 90 – 90 – 90 (90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình, 90% người nhiễm HIV chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng vi rút và 90% người nhiễm HIV đã được điều trị bằng thuốc kháng vi rút kiểm soát được số lượng vi rút ở mức thấp) và phấn đấu hoàn thành các mục tiêu này vào năm 2020.

Điều trị Methadone cho bệnh nhân tại Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Khánh Hòa. Ảnh minh họa. Ảnh: Lê Xưa.

Những kết quả đạt được của công tác phòng, chống HIV/AIDS trong năm 2018

Trong năm 2018, công tác thông tin, giáo dục và truyền thông được các đơn vị, địa phương phối hợp thực hiện theo phương châm đa ngành hướng tới cộng đồng trên địa bàn; thực hiện tuyên truyền phòng, chống (PC) HIV/AIDS dưới nhiều hình thức, mô hình, nội dung đa dạng, phong phú, chất lượng, tiết kiệm chi phí và hiệu quả.

Mô hình tiếp cận cộng đồng lồng ghép chương trình phòng chống HIV/AIDS với dự án Nâng cao sức khỏe cuộc sống (Dự án Life) thực hiện các biện pháp can thiệp giảm hại, xét nghiệm nhanh HIV tại cộng đồng tiếp tục được duy trì tại 6/9 huyện, thị xã, thành phố. Trong năm 2018, đã có 1.656 người nghiện chích ma túy được nhận bơm kim tiêm sạch, 1235 phụ nữ bán dâm và 892 người thuộc nhóm đồng tính (MSM) nhận bao cao su miễn phí tại các huyện, thị xã, thành phố.

Theo số liệu thống kê của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Khánh Hòa, tính đến ngày 31-12-2018, toàn tỉnh triển khai thực hiện điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng Methadone tại 3 cơ sở, 2 điểm cấp phát thuốc, lũy tích bệnh nhân điều trị là 1068, số bệnh nhân hiện đang được điều trị là 543 (chỉ tiêu được giao năm 2018 là 600 bệnh nhân).  

Các đơn vị y tế nhà nước hầu hết triển khai tư vấn, xét nghiệm HIV. Đến ngày 31-12-2018, tổng số người được tư vấn và xét nghiệm HIV là 25.619 lượt người, trong đó có 205 lượt có  HIV dương tính chiếm tỷ lệ 0,8%. Công tác tư vấn, xét nghiệm HIV tại các cơ sở y tế tư nhân bắt đầu phối hợp triển khai khá tốt, góp phần phát hiện nhiều trường hợp mới nhiễm HIV; đã triển khai xét nghiệm nhanh HIV tại cộng đồng.

Đến cuối năm 2018, số bệnh nhân đang điều trị ARV là 803 (chiếm 94.5%) so với số người nhiễm HIV/AIDS còn sống quản lý được (có 24/24 trẻ em nhiễm HIV được điều trị bằng ARV). Năm 2018, tỉnh tiếp tục triển khai chuyển bệnh nhân về tuyến huyện và tuyến xã, phường để tiếp tục quản lý, theo dõi, điều trị và cấp phát thuốc ARV.  Các cơ sở khám chữa bệnh thuộc trung tâm y tế, Bệnh viện Nhiệt đới đã kiện toàn cơ sở để tiếp nhận khám, điều trị cho bệnh nhân HIV/AIDS. Chương trình Lao/HIV tiếp tục được triển khai và phối hợp khá tốt. Hầu hết bệnh nhân lao được phát hiện nhiễm HIV và ngược lại đều được điều trị lao và ARV kịp thời theo quy định. Triển khai lồng ghép dịch vụ chăm sóc điều trị HIV và điều trị lao tại tuyến huyện và xã, phường. Số lượt phụ nữ mang thai (PNMT) được tư vấn trước xét nghiệm là 13.370. Số PNMT có kết quả khẳng định HIV dương tính là 6 trường hợp và đã được ưu tiên điều trị ARV ngay mà không cần phải chờ làm xét nghiệm CD4.

Tính đến ngày 31-12-2018, tỷ lệ bệnh nhân đang điều trị HIV/AIDS có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) trên địa bàn tỉnh chiếm 93,0% (747/803). Có 8/11 cơ sở điều trị HIV/AIDS đã ký hợp đồng với BHYT.

Những khó khăn, thách thức hiện nay trong công tác phòng, chống HIV/AIDS

Tình trạng lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục tiếp tục gia tăng (so với năm 2017, số nhiễm mới HIV được phát hiện trong năm 2018 tăng 17%, và số người tử vong do AIDS tăng 22%). Hình thái lây nhiễm HIV vẫn còn tập trung, chiếm tỷ lệ cao ở các nhóm nguy cơ cao như nhóm MSM (chiếm 14,7%), nhóm phụ nữ bán dâm (chiếm 1,5%) và thấp ở các nhóm đối tượng khác; riêng nhóm nghiện chích ma túy (chiếm 7,3%). Còn nhiều yếu tố nguy cơ làm dịch HIV vẫn còn tiềm ẩn, phức tạp, dai dẳng đó là nghiện ma túy đa dạng, mua bán dâm khó kiểm soát, nhóm MSM khó tiếp cận, can thiệp hạn chế; đường lây truyền chủ yếu qua đường tình dục. Dự báo nhiễm mới HIV còn có xu hướng tăng ở nhóm MSM, người có quan hệ tình dục với nhiều người, vợ/chồng/bạn tình của người nhiễm HIV nếu biện pháp can thiệp kém hiệu quả.

Bên cạnh đó, tình trạng kỳ thị, tự kỳ thị vẫn còn là thách thức; nhiều người còn thiếu hiểu biết, thiếu thông tin, chủ quan với HIV... Hệ quả là còn nhiều người nhiễm, nghiện ma túy chưa tiếp cận điều trị; nhiều người có hành vi nguy cơ chưa tiếp cận dịch vụ dự phòng HIV. Đây là nguyên nhân làm dịch HIV vẫn còn tiềm ẩn, dai dẳng.

Một số bệnh nhân tham gia điều trị Methadone có tính chất ép buộc, không trung thực với thầy thuốc, gây mất an ninh trật tự, sử dụng đồng thời các loại ma túy khác, trộm cắp, gây án hình sự.... Sự phối hợp giữa đơn vị điều trị, cơ quan chức năng, chính quyền chưa tốt...

Phần lớn nguồn kinh phí dự án tài trợ kết thúc, kinh phí ngân sách Nhà nước của Trung ương và địa phương hạn hẹp nên rất khó khăn để triển khai các hoạt động, đảm bảo tính bền vững của chương trình...

Nhiệm vụ trọng tâm của công tác phòng, chống HIV/AIDS năm 2019

Trước những khó khăn, thách thức nói trên, để có thể hoàn thành các các mục tiêu 90 – 90 – 90 vào năm 2020, công tác phòng, chống HIV/AIDS năm 2019 cần tập trung triển khai tốt những nhiệm vụ trọng tâm sau:

Tiếp tục tăng cường chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, phối hợp các ngành, đoàn thể nhất là tại tuyến huyện và xã, phường về rà soát, quản lý, phối hợp hỗ trợ can thiệp các nhóm đối tượng đích, đặc biệt nhóm MSM. Đẩy mạnh công tác truyền thông đa ngành hướng tới cộng đồng.

Tiếp tục kiện toàn cơ sở dịch vụ, triển khai lồng ghép vào hệ thống y tế sẵn có về nhân lực, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị... kết nối hoạt động theo kiểu chuỗi dịch vụ tại từng cơ sở, đơn vị, giữa các cơ sở, đơn vị.

Triển khai hiệu quả khám, chữa bệnh HIV/AIDS sớm và do BHYT chi trả; Tăng tỷ lệ bệnh nhân có thẻ BHYT đạt 100%. Đẩy mạnh điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng Methadone; tiếp tục thực hiện xét nghiệm nhanh HIV tại cộng đồng.

Tiếp tục huy động nguồn lực từ các địa phương thông qua kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chi trả BHYT và tự chi trả một phần của bệnh nhân; kêu gọi hỗ trợ của dự án trong nước và quốc tế...

THANH HIỀN